Tiêu chuẩn về chất lượng nước sinh hoạt – QCVN 01-1:2024/BYT
Bộ Y tế quyết định ban hành tiêu chuẩn mới về chất lượng nước sạch sinh hoạt QCVN 01-1:2024/BYT. Khác với những thay đổi trước đây, lần này tiêu chuẩn về chất lượng nước sạch sinh hoạt được kiểm soát nghiêm ngặt. Tạo ra làn sóng thay đổi từ nhà máy nước đến từng hộ gia đình.
Tiêu chuẩn này không chỉ đơn thuần nâng cao chất lượng mà còn định hình lại toàn bộ thị trường hệ thống lọc nước giếng và hệ thống lọc nước sinh hoạt. Từ những thiết bị đơn giản với mức giá vài triệu đồng. Đến hệ thống công nghiệp hàng trăm triệu, tất cả đều phải đổi mới để đáp ứng yêu cầu mới.
Mục lục
Tổng quan về QCVN 01-1:2024/BYT – Cuộc cách mạng trong ngành nước sạch
Tiêu chuẩn QCVN 01-1:2024/BYT về chất lượng nước sạch sinh hoạt đã chính thức có hiệu lực, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Quy chuẩn mới này không chỉ nâng cao tiêu chí chất lượng nước sinh hoạt mà còn tác động trực tiếp đến việc lựa chọn, vận hành hệ thống lọc nước giếng khoan và hệ thống lọc nước sinh hoạt tại các hộ gia đình.
Theo thống kê từ Bộ Y tế, phần lớn nguồn nước sinh hoạt hiện tại ở Việt Nam chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu của tiêu chuẩn mới. Thách thức này đồng thời mở ra cơ hội phát triển mạnh mẽ cho ngành công nghiệp xử lý nước trong nước.
Đặc biệt, quy chuẩn QCVN 01-1:2024/BYT được xây dựng dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế tiên tiến nhất từ WHO và EU, thể hiện quyết tâm của Việt Nam trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống và đảm bảo an toàn sức khỏe người dân thông qua việc cải thiện chất lượng hệ thống lọc nước giếng và hệ thống lọc nước sinh hoạt.
So sánh tiêu chuẩn cũ và mới: Những thay đổi đột phá
Sự khác biệt giữa QCVN 01:2009/BYT và QCVN 01-1:2024/BYT thật sự đáng kể. Tiêu chuẩn mới bổ sung thêm vài chỉ tiêu quan trọng, các chỉ tiêu về kim loại nặng như chì, thủy ngân. được giảm xuống mức nghiêm ngặt hơn so với trước đây.
Một trong những thay đổi lớn nhất là việc bổ sung nhóm chỉ tiêu vi sinh vật mới. Bao gồm Cryptosporidium và Giardia là hai loại ký sinh trùng gây nguy hiểm nghiêm trọng cho sức khỏe. Điều này đòi hỏi hệ thống lọc nước giếng phải có khả năng loại bỏ các tác nhân dễ gây bệnh.
Về chỉ tiêu hóa học, tiêu chuẩn mới cũng bổ sung các chất gây ung thư mới được phát hiện như PFAS, yêu cầu hệ thống lọc nước sinh hoạt phải có công nghệ tiên tiến hơn để xử lý.
Yêu cầu mới cho thiết bị lọc nước giếng khoan
Hệ thống lọc nước giếng khoan theo tiêu chuẩn mới cần tích hợp tối thiểu 5 công đoạn xử lý chính: khử sắt mangan, lọc trầm tích, hấp phụ carbon hoạt tính, khử trùng và điều chỉnh pH. Mỗi công đoạn phải đạt hiệu suất tối thiểu 95% để đảm bảo chất lượng đầu ra.
Công nghệ khử sắt mangan cần được nâng cấp từ phương pháp oxy hóa truyền thống sang công nghệ màng lọc tiên tiến. Điều này giúp loại bỏ hoàn toàn sắt và mangan ở mức vi lượng, đáp ứng yêu cầu nghiêm ngặt của tiêu chuẩn mới.
Hệ thống khử trùng cũng cần được đa dạng hóa, kết hợp giữa tia UV, ozon và chlorine dioxide để đảm bảo loại bỏ được tất cả các loại vi sinh vật có hại, bao gồm cả virus và ký sinh trùng kháng chlorine.
Quy trình kiểm tra chất lượng nước giếng theo chuẩn mới
Tiêu chuẩn QCVN 01-1:2024/BYT quy định quy trình kiểm tra chất lượng nước phải được thực hiện định kỳ với tần suất tối thiểu 3 tháng/lần đối với hộ gia đình. Việc kiểm tra cần được thực hiện bởi các nơi có chứng nhận của Bộ Y tế.
Quy trình lấy mẫu cũng được chuẩn hóa nghiêm ngặt. Yêu cầu lấy mẫu tại 3 điểm khác nhau: nguồn nước thô, sau hệ thống lọc và tại điểm sử dụng cuối cùng. Điều này giúp đánh giá chính xác hiệu quả của toàn bộ hệ thống. Đặc biệt, tiêu chuẩn mới yêu cầu kiểm tra bổ sung các chỉ tiêu đặc biệt như phóng xạ tự nhiên và các hợp chất hữu cơ bay hơi…
Nguy cơ từ nước không đạt tiêu chuẩn
Việc sử dụng nước không đạt tiêu chuẩn QCVN 01-1:2024/BYT tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng cho sức khỏe. Hàm lượng nitrat vượt mức cho phép có thể gây methemoglobinemia ở trẻ sơ sinh. Một tình trạng nguy hiểm đến tính mạng.
Các kim loại nặng như chì và thủy ngân tích tụ trong cơ thể sẽ gây tổn thương não bộ, đặc biệt nghiêm trọng đối với trẻ em. Ngay cả ở nồng độ thấp, việc tiếp xúc lâu dài cũng có thể ảnh hưởng đến trí tuệ.
Vi khuẩn E.coli và Salmonella trong nước bẩn không chỉ gây tiêu chảy mà còn có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết và suy thận cấp tính ở những người có sức đề kháng yếu.
